نظریه بروکراسی:واژه بروکراسی در اذهان عموم معنی منفی دارد مانند کاغذ بازی،عدم کارایی،اتلاف وقت در سازمان و.... ولی از نظر علمی بروکراسی به معنای حکومت مقامات دولتی است. بوروکراسی ، نظریه‌ای است جامع در باب اداره جامعه که واضع آن ماکس وبر ، فیلسوف شهیر آلمانی می‌باشد. وبر به اعمال قدرت از سه طریق اشاره کرده است. 1.اعمال قدرت کاریزماتیک برمبنای نفوذ شخص رهبر(کاریزما در لغت به معنی موهبت و عطیه الهی است)2.اعمال قدرت سنتی: رهبر در این نوع بروکراسی برمبنای تقدس رسوم و آداب و سنن مورد پذیرش پیروان قرار میگیرد.3.اعمال قدرت قانونی: در این نوع بروکراسی مشروعیت اعمال قدرت، از اعتقاد مردم به قانون و مقررات ناشی میشود.

وبر، نظریه‌اش را در چارچوب نظریة اجتماعی فراگیری مطرح کرد که به نیروهای تأثیرگذار در درون جامعه می‌پردازد. وی در چارچوب مفهوم سلطه و قدرت به بررسی و تحلیل نظام بوروکراسی پرداخته است و سپس آن را به سازمانهای اداری موجود در یک جامعه تعمیم داده است . از دیدگاه وبر ، سازمانهای بوروکراتیک باید از ویژگیهای زیر برخوردار باشند: نکات مثبت:

1.تقسیم فعالیتها و اعمال به اجزای کوچک و توزیع آنها بین اعضا به طوری که پرداختن به آن نیازی به مهارت بالایی نداشته باشد و تغییر مجری آن دشوار نباشد .

2.سازماندهی کارکنان با اِعمال نظارت مستقیم بر کار آنان .

3.حاکمیت قوانین و مقرّرات بر سازمان به سبب گستردگی کارها و رشد منظم سازمان .

4.تکیه بر مستندات و مدارک اداری و مکتوب .

5.وجود سلسله مراتب اختیار در هرم سازمانی و عدم ارتباط آزاد با سطوح بالای سازمان .

6. جهت گیری دستورات و فرامین اداری از بالا به پایین و به صورت یک طرفه .

7. رعایت دقیق معیارها و ملاکهای گزینشی جهت اشتغال در سازمان.

انتقادهای زیادی به نظریه بوروکراسی شده است‌که در رأس منتقدان آن، رفتارگرایان هستند. آنان به‌رفتار بشری بسیار تکیه و تأکید   دارندو به عامل انسانی در سازمان اهمیت فراوانی می‌دهند. مهمترین انتقادهایی که به نظریه بوروکراسی شده است به شرح زیر می‌باشد:نکات منفی:

1.غفلت از نقش فرد در سازمان و تعامل با او ، به این دلیل که عضوی کوچک در سازمانی بزرگ می‌باشد

2. تأکید بر قوانین و مقرّرات که به افراد جنبه ماشینی و مکانیکی می‌دهد و خلاقیّت را در آنان سرکوب می‌نماید .

3. سخت‌گیری و نظارت مستقیم که به ناآرامی افراد منجر می‌شود و تیرگی روابط بین مدیر و کارکنان را به دنبال خوهد داشت که در نهایت به بازدهی کار لطمات جبران ناپذیری وارد می‌سازد .

4. تناقص برخی از اصول بوروکراسی با یکدیگر مانند سلسله مراتب شغلی و شناخت فردی .

5. بی‌توجهی به شرایط و محیط حاکم بر سازمان .

در کل نظریات کلاسیک حول محور افزایش کارایی و بهره و سود اقتصادی متمرکز است و توجهی به ابعاد روانی کارکنان ندارند و از پویایی خاصی نیز برخوردار نیستند.

مکتب نئوکلاسیک:

 تحقیقاتی بسیار در زمینه افزایش کارایی صورت پذیرفت و دانشمندان در صدد بوده اند تا با مطالعات جدید صرفه اقتصادی کارها را بیشتر کنند.تحقیقات هاثورن، نقطه آغاز مکتب نئوکلاسیک بود که بر مبنای مکتب کلاسیک مدیریت بنا شد و آنرا تکمیل و تعدیل نمود.مکتب نوئکلاسیک در شاخه های مختلف رشد کرد.ولی در کل همانگونه که گفته شد پیرو و ادامه دهنده مکتب کلاسیک بود که به نحوی تکامل یافته شده بود. آنچه بیش از هرچیز در این مکتب نسبت به مکتب کلاسیک وجه تمایز است 1.توجه به عوامل انسانی و روانی در افزایش بهره وری است.(در این مورد در قسمت نکات منفی بحث بازتری خواهد شد.نظریه نئو کلسیک به انسان به عنوان موجودی دارای انگیزه معنوی، نیاز و هدف نگاه میکند.3.برای نخستن بار مشخص میکند که درون هر سازمان یک یا چند سازمان غیر رسمی وجود دارد که بر کار و رفتار سازمان تاثیر گذار است.4.نوع مدیریت و رهبری نقش مهمی در افزایش بهره وری و رشد کارکنان دارد.

نکات مثبت:1.مطالعات هاثورن(مکتب نئو کلاسیک)نقطه آغاز توجه به روابط انسانی بود که در شاخه های گوناگون مانند علوم رفتاریو... رشد یافت.

2.این مکتب نسبت به مکتب کلاسیک از پویای ویژه ای برخوردار بود.

3.تاثیر ابعاد روانی کارکنان در بهبود وضعیت تولید و کارایی و رشد خود آنان در نتیجه مطالعات روابط انسانی مشخص شد.

نکات منفی:انتقاد اساسی که بر مکتب کلاسیک وارد شده این است که اگر پیروان مکتب کلاسیک کارکنان را به بند می کشیدند و بوی استعمار از گفتار آنان محسوس بود اما دست کم از صداقتی برخوردار بودند و مسائل انسانی را مطرح نمیکردند. ولی در مکتب نئو کلاسیک حتی از نیازها و انگیزه ها و روان انسان به عنوان ابزاری در خدمت سود و بهره بیشتر بهره بردند. در ضمن این مکتب به انسان توجهی خاص دارد و بر اساس شناخت نیازها و انگیزه ها و ادراکات انسانی پی ریزی شده است در حالی که شناخت انسان "موجود پیچیده" کاری سخت و شاید محال باشد.